Rijk door tips van finfluencers? Die worden vooral zélf rijk
Finfluencers onder de loep AFM
Een groeiend aantal populaire influencers spreekt zich op sociale media uit over beleggen. Deze ‘finfluencers’ maken podcasts, schrijven blogs en/of zijn actief op kanalen als Instagram, Youtube of Facebook. De AFM (Authoriteit Financiële Markten) vindt het positief dat beleggen op deze manier toegankelijker wordt voor meer mensen, maar waarschuwt ook voor een aantal risico’s.
De gemiddelde finfluencer heeft 11 duizend volgers, maar populaire voorbeelden als rapper Boef en ondernemer Vasco Rouw hebben met respectievelijk 1,5 miljoen en 70 duizend volgers op Instagram, een aanzienlijk groter bereik. Finfluencers hebben vooral aantrekkingskracht op de snelgroeiende groep van jonge beleggers die zich niet wendt tot een adviseur, maar zich online laat informeren.
Tips, cursussen en signalen
De AFM heeft 150 van deze finfluencers onderzocht. Zij houden zich bezig met het geven van beleggingstips, het aanbieden van cursussen en het verkopen van signalen. Tips gaan soms over beleggen in het algemeen, maar vaker geeft de finfluencer zijn mening, bijvoorbeeld over de prijs van een bepaald aandeel. Aangeboden cursussen kosten soms wel duizend euro. Een aantal finfluencers verkoopt signalen middels abonnementen op dagelijkse appjes, filmpjes of sms-berichten die een koop- of verkoopsignaal voor een bepaald aandeel geven.
Mogelijk sprake van beleggingsadvies
De vraag is of finfluencers onder de vergunningsplicht van de AFM vallen. Meestal nemen finfluencers een disclaimer op waarin staat dat ze geen beleggingsadvies geven, maar de AFM is daar niet van overtuigd. Bijvoorbeeld bij vraag- en antwoordlijstjes op Instagram of in de beslotenheid van een cursus kan wel degelijk sprake zijn van advies.
Van de onderzochte finfluencers beschikt geen enkele over een AFM-vergunning. Mogelijk overtreedt een aantal daarmee de wet. Daarnaast zien volgers de finfluencer wel degelijk als een financieel expert. Dat is extra gevaarlijk omdat finfluencers het juist vaak hebben over zeer risicovolle producten zoals cryptovaluta.
Onzorgvuldige beleggingsaanbevelingen
Een beleggingsaanbeveling is, anders dan een beleggingsadvies, bedoeld voor een breder publiek. Bij het op sociale media uiten van een mening over de waarde of koers van een belegging is hier al snel sprake van. Voor beleggingsaanbevelingen gelden bepaalde zorgvuldigheidsvereisten. Volgens de AFM houden finfluencers zich hier niet altijd aan. Ze presenteren informatie niet voldoende objectief en zijn onvoldoende transparant over hun persoonlijke belang bij de aanbeveling.
In strijd met provisieverbod
Verschillende finfluencers prijzen op sociale media brokers of banken aan. De AFM heeft vastgesteld dat hiervoor soms een vergoeding wordt ontvangen op basis van het aantal nieuwe klanten dat er via het kanaal van de finfluencer binnenkomt. Dit is in strijd met het provisieverbod voor beleggingsondernemingen, zoals we dat in Nederland kennen.
Finfluencers geïnformeerd over risico’s
De AFM heeft inmiddels de finfluencers die in beeld zijn op de hoogte gesteld van de mogelijke risico’s die zij lopen. Ook de beleggingsondernemingen waarvan de AFM weet dat ze aanbrengvergoedingen betalen zijn hierop aangesproken. Dit lijkt de eerste stap naar het reguleren door de AFM van dit relatief nieuwe fenomeen. De AFM sluit boetes in de toekomst niet uit. De finfluencers blijven de komende tijd dus onder de loep van de toezichthouder.